Ontsluiting van het Emsland

Na de Tweede Wereldoorlog werd er in het Emsland een ontginningsproject opgezet van ongekende omvang. De Duitse Bondsdag gaf in mei 1950 toestemming voor de start van het Emslandplan: een project waarbij de woeste veengronden op grote schaal gereed werden gemaakt voor landbouw en bewoning.

Machines ontginnen het veen

Waar de dwangarbeiders het veen nog met de spade te lijf gingen, ging men nu grote machines gebruiken om het veen te ontginnen. Na de machinale turfwinning werd de resterende turf met enorme stoomploegen diep ondergeploegd en de grond geschikt gemaakt voor landbouwdoeleinden.

(Emsland Moormuseum, Fotoarchiv)

De verwoesting van levend hoogveen

Binnen de kortste keren was bijna alle hoogveen uit het Emsland verdwenen. Pas in de jaren zeventig kwamen de eerste regelingen om het veen te beschermen, maar die haalden weinig uit vanwege de langlopende vergunningen voor turfwinning. Tegenwoordig krijgen de veengebieden waar de turfwinning is afgerond een natuurlijke bestemming of wordt het waterpeil teruggebracht naar de natuurlijke situatie. Zo ontstaat nieuwe natuur. Wetenschappers houden de ontwikkeling van flora en fauna in deze gebieden nauwlettend in de gaten.

Duitse zandmengcultuur

De stoomploegen van de firma Ottomeyer konden de grond met zo'n 130 -145 graden draaien. Bij het keren namen ze twee derde van de turf en een derde van de onderliggende zandlaag mee. En passant werd dan ook de onderste steenlaag opengebroken zodat het water weg kon zakken. Vervolgens werden de lagen turf en zand gemengd met de bovenste toplaag, waardoor bruikbare landbouwgrond ontstond.

(Emsland Moormuseum, Fotoarchiv)

(Emsland Moormuseum, Fotoarchiv)

Een arbeider had voor de ontginning van een hectare veengrond 500 werkdagen nodig. De mammoetploeg deed het werk in vijf uur.

Nieuwe bewoners

De nieuwe landbouwgronden waren in handen van de staat. Bij de inrichting van de gronden en de huizenbouw ging men planmatig te werk. Nieuwe dorpen, compleet met kerk, school en ambachtsbedrijven, werden uit de grond gestampt. Nieuwe wegen werden aangelegd en alle boerderijen kregen een aansluiting op het wegennet.

(Kreisarchiv Emsland, Fotoarchiv Nr. PH-ALB5-51)
Loten voor een woon- en werkplek in het veen

(Emsland Moormuseum, Fotoarchiv)

In het kader van het Emslandplan werden 1250 nieuwe boerderijen gebouwd en konden 4830 mensen (een deel van) hun geld verdienen in de landbouw.